Już od maja nasłonecznione fragmenty lasu i przydroża pokrywają się łanami niepozornych, lecz bardzo urodziwych niebieskich kwiatów – są to przetaczniki (Veronica L.). Te mało znane rośliny posiadają ogromny potencjał prozdrowotny i leczniczy, nie należy się ich bać i można stosować z powodzeniem bez obaw o przedawkowanie.

We florze Polski występuje ok. 38 różnych gatunków przetacznika. Najłatwiej spotkać przetacznika ożankowego i polnego, nieco trudniej – przetacznika leśnego. Kwitną od maja do sierpnia. Przetacznik ożankowy i polny porasta przydroża, łąki, brzegi zarośli. Przetacznik leśny rośnie w suchych lasach, na zrębach, wrzosowiskach i pastwiskach. Przetacznik jest rośliną miododajną, nektar wytwarzany jest u podstawy słupka, zapylany przez błonkówki. Nasiona rozsiewane są przez wodę (hydrochoria), która wypłukuje je z torebki i roznosi.

Surowcem zielarskim jest ziele przetacznika, zbiera się je na początku kwitnienia, suszy i przechowuje w miejscu suchym i zacienionym. Zawiera m.in. glikozydy, garbniki, flawonoidy, śluzy, gorycze, żywice, woski, sole mineralne, kwasy organiczne, śladowe ilości saponin.

Ziele przetacznika, fot. Grzegorz Zawadzki

Napar z przetacznika jest skutecznym ziołem do kuracji oczyszczających organizm z toksyn: oczyszcza wątrobę i działa na nią ochronnie, obniża we krwi poziom szkodliwego cholesterolu, poprawia przemianę materii, działa moczopędnie, leczy zaburzenia trawienne – wspomaga tym samym odporność organizmu. Pomoże także przy różnego rodzaju infekcjach tj. zapalenie oskrzeli i płuc oraz kaszel, działa wykrztuśnie. Do naparu z powodzeniem można dodać miodu – poprawi walory smakowe. Nie ma zagrożenia przedawkowania naparu – herbatę z przetacznika można pić szklankami kilka razy dziennie.

Twarożek regenerujący wątrobę – przepis

Składniki: 100 gram twarogu, łyżka mielonego ostropestu, posiekane ziele bluszczyku kurdybanka, przetacznika, liście mniszka, pół łyżeczki kurkumy, 5 goździków mielonych, 5 mielonych ziarenek czarnego pieprzu, olej lniany

Wszystkie składniki dokładnie wymieszać i podawać z pieczywem pełnoziarnistym.

Zewnętrznie w postaci naparu przetacznik stosowany jest do przemywania ran, w przewlekłych chorobach skóry, przy oparzeniach, a także do płukania jamy ustnej, przy zapaleniach gardła, dziąseł oraz pomocniczo przy anginie. W kosmetyce przetacznik stosowany jest do pielęgnacji cery problematycznej – przy trądziku i różnego rodzaju wypryskach. Wodny wyciąg z przetacznika działa na skórę przeciwzapalnie, odżywczo i odkażająco. Wspomaga procesy odnowy i odtruwania komórek skóry. Stosowany jest także w okładach na oczy – łagodzi objawy zapalenia spojówek i obrzęk powiek.

Maseczka z zielonej glinki i przetacznika – przepis

Składniki: łyżka glinki zielonej, 1 łyżka soku z przetacznika (zmiksowane w blenderze – ziele przecedzić przez gazę), pół łyżeczki miodu, łyżka kefiru lub maślanki

Składniki wymieszać do uzyskania jednolitej masy i nałożyć na skórę twarzy na ok. 30 minut. Maseczka ma działanie przeciwzapalne i regenerujące, zalecana do cery problematycznej, trądzikowej.