Zioła o działaniu antybiotycznym są jedną z alternatyw leczenia przeciwbakteryjnego i przeciwwirusowego w przeziębieniach i grypie oraz infekcjach górnych dróg oddechowych. W odróżnieniu od antybiotyków syntetycznych, na ekstrakty roślinne patogeny nie są w stanie się uodpornić. Naturalne antybiotyki nie obniżają odporności oraz nie powodują zatruć organizmu. Zatem jeśli chcemy wzmocnić układ odpornościowy i wspomóc leczenie bez uszczerbku dla zdrowia, warto sięgnąć po tzw. antybiotyki naturalne – rośliny zawierające związki czynne tzw. fitoncydy, które likwidują patogeny nie wywołując przy tym skutków ubocznych.

Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum), inaczej czosnek cygański lub cebula czarownic, wykazuje działanie podobne do antybiotyku, ponieważ niszczy bakterie chorobotwórcze w układzie pokarmowym i oddechowym, jednak nie zakłócając przy tym równowagi naturalnej flory bakteryjnej. Poza tym stymuluje produkcję immunoglobulin – przeciwciał biorących udział we wszystkich procesach odpornościowych, a tym samym mobilizuje organizm do walki z chorobami. Dzięki zawartości związków siarkowych, zapobiega infekcjom wirusowym, przede wszystkim układu oddechowego. Ponadto zawarte w nim lotne substancje, czyli kwasy fenolowe, rozrzedzają wydzielinę, która zalega w oskrzelach i w ten sposób ułatwiają odkrztuszanie.

UWAGA!!! Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin, czosnek niedźwiedzi jest rośliną objętą w naszym kraju ochroną częściową. Zgodnie z tym zapisem nie można pozyskiwać go w lesie na stanowiskach naturalnych. Na szczęście czosnek niedźwiedzi daje się łatwo uprawiać. W sprzedaży dostępne są cebulki czosnku, które można zasadzić w ogródku albo na działce. Ponadto coraz częściej świeże liście czosnku niedźwiedziego kupić można na bazarach czy nawet w supermarketach. Jesienią i zimą sięgnąć można natomiast po jego suszone liście. Suszony czosnek niedźwiedzi dostępny jest w sklepach zielarskich oraz na działach z przyprawami.


Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum), fot. Edyta Nowicka

Pesto z czosnku niedźwiedziego

Składniki: czosnek niedźwiedzi - 150 g, oliwa z oliwek - 150 ml, orzechy - 30 g (włoskie, laskowe, ziemne lub ziarna słonecznika, dyni), parmezan - 30 g, sól, pieprz, sok z cytryn.

Sposób przygotowania: Liście czosnku umyj i bardzo dokładnie osusz. Orzechy upraż na suchej patelni, aż się lekko zarumienią. Ser zetrzyj na tarce. Liście pokrój, włóż do naczynia, w którym pesto będzie miksowane. Dodaj ser i rozdrobnione (w moździerzu lub młynku) orzechy. Miksuj za pomocą blendera dolewając stopniowo oliwę. Gdy sos będzie miał gładką konsystencję, dopraw do smaku solą, pieprzem i sokiem z cytryny. Presto przełóż do czystego i suchego słoiczka, wygładź wierzch i zalej oliwą, powietrze nie dostanie się do pesto, co zapobiegnie zepsuciu się sosu.

Kolejnym naturalnym antybiotykiem jest bardzo pospolity na całym obszarze naszego kraju czosnaczek pospolity (Alliaria petiolata). Jest on gatunkiem leśnym, występuje głównie w lasach liściastych i zbiorowiskach skrajów lasów, także w załomach skalnych i na poboczach dróg. Młode liście zebrane przed kwitnieniem stanowią cenny dodatek do wiosennych sałatek, a suszony jest znakomitą przyprawą do mięs, sosów i zup. Czosnaczek posiada wyrazisty, pikantny smak, stosowany leczniczo obniża tzw. „zły" cholesterol i lipidy we krwi, działa przeciwcukrzycowo, rozgrzewający i odkażający. Jedzony na surowo wzbogaca organizm i pomaga przy infekcjach i nieżytach górnych dróg oddechowych. Hamuje rozwój grzybów i pasożytów w ustroju. Zewnętrznie może być stosowany na trudno gojące się rany- kąpiele z dodatkiem odwaru z ziela mają działanie antyseptyczne, gojące. Nalewka ze świeżego ziela czosnaczku wcierana w obolałe stawy sprawdzi się przy bólach reumatycznych.


Czosnaczek pospolity (Alliaria petiolata), fot. Grzegorz Zawadzki

Twarożek czosnaczkowy

Składniki: mała kostka twarogu, kefir, garść liści czosnaczka pospolitego (można wedle uznania dodać też młode liście podagrycznika, bluszczyku kurdybanku, ziele pokrzywy czy gwiazdnicy).

Sposób przygotowania: Zioła drobno pokroić i dodać do twarożku wymieszanego z kefirem lub wszystkie składniki zmiksować na jednolitą masę.