Asset Publisher
Obchody 78. rocznicy rozbicia radomskiego więzienia UB
8 września, na dzień przed 78. rocznicą odbicia radomskiego więzienia i uwolnienia więźniów politycznych i żołnierzy AK w Radomiu, odbyły się uroczystości upamiętniające wydarzenie z 9 września 1945 r. Wzięli w nich udział przedstawiciele naszej dyrekcji z zastępcą Markiem Szarym oraz delegacje z nadleśnictw Radom, Barycz i Przysucha.
Obchody rozpoczęły się od złożenia kwiatów pod tablicą upamiętniającą żołnierzy uczestniczących w akcji w 1945 r., która znajduje się na ścianie dawnego więzienia przy ul. Malczewskiego. W imieniu leśników kwiaty złożyli Marek Szary – zastępca dyrektora RDLP w Radomiu, Adam Sosnowski – zastępca nadleśniczego Nadleśnictwa Radom oraz Tomasz Syta i Jan Kustra – leśnicy z Nadleśnictwa Radom.
Następnie uroczystości przeniosły się do kościoła garnizonowego, gdzie pod przewodnictwem biskupa radomskiego Piotra Turzyńskiego odprawiona została msza św. w intencji uczestników akcji odbicia więźniów. W homilii biskup powiedział: „Ta akcja uczy nas wszystkich solidarności, pamięci o bracie, któremu się źle powodzi, odwagi – byśmy nie byli egoistami i potrafili stanąć w obronie słabszego”.
Po mszy św. przedstawiciel Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Kazimierz Teperski przybliżył szczegóły wydarzenia sprzed 78 lat.
Dalsza część obchodów odbyła się przy pomniku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu „Jodła” przy ul. Niedziałkowskiego. Tu uczestniczący w obchodach wiceminister obrony narodowej Wojciech Skurkiewicz przyjął meldunek od komendanta Garnizonu Radom mjra Andrzeja Kalisiaka, a następnie dokonał przeglądu wojska i pocztów sztandarowych. Sztandar RDLP w Radomiu prezentowali: Bartłomiej Szymanek (Nadleśnictwo Radom), Konrad Stępień (Nadleśnictwo Barycz) i Grzegorz Duchnik (Nadleśnictwo Przysucha).
Następnie została wciągnięta flaga państwowa na maszt i odśpiewano hymn narodowy, po czym z okolicznościowymi przemówieniami wystąpili obecni na uroczystościach przedstawiciele polskiego parlamentu i władz Radomia. Dr hab. Sebastian Piątkowski z radomskiej delegatury IPN pokrótce przybliżył szczegóły akcji odbicia radomskich więźniów w 1945 r.
W dalszej kolejności odsłonięta została tablica upamiętniająca żołnierzy Armii Krajowej z terenu ziemi radomskiej, ufundowana przez Instytut Pamięci Narodowej w Lublinie. Uroczystego odsłonięcia dokonali wiceminister obrony narodowej Wojciech Skurkiewicz, dr hab. Sebastian Piątkowski z radomskiej delegatury IPN i Krzysztof Kaczkowski – przedstawiciel Światowego Związku Żołnierzy AK – Okręg Radom. Tablicę poświęcił ks. ppłk Łukasz Hurbacz – proboszcz parafii wojskowej w Radomiu.
Następnie został odczytany Apel Poległych i oddana salwa honorowa, po czym delegacje złożyły pod pomnikiem Żołnierzy AK wiązanki kwiatów. W imieniu naszej dyrekcji kwiaty złożyli Marek Szary – zastępca dyrektora oraz Adam Sosnowski, Tomasz Syta i Jan Kustra z Nadleśnictwa Radom.
*
9 września 1945 r. w godzinach wieczornych grupa 150 żołnierzy pod dowództwem por. Stefana Bembińskiego ps. „Harnaś” uwolniła z więzienia UB około 292 więźniów, w tym prawie 60 członków Armii Krajowej. Cała akcja trwała zaledwie pół godziny: pod więzienie podjechały cztery ciężarówki, po czym została wysadzona brama więzienna. Żołnierze wtargnęli do środka, kluczami odebranymi strażnikom otworzyli cele i wypuścili więźniów. W akcji poniosło śmierć trzech ludzi „Harnasia”.
O wydarzeniach sprzed 78 lat opowiada film dokumentalny pt. „Rozkaz – rozbić więzienie UB!” (2021) w reż. Przemysława Bednarczyka, zrealizowany na zlecenie IPN w Lublinie.
